ESO serwuje ESPRESSO

Premiera ESPRESSO pobudziła astronomów w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO) niczym najmocniejsza kawa! Mowa o spektrografie najnowszej generacji służącym do poszukiwania planet poza Układem Słonecznym. Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanet and Stable Spectroscopic Observations (ESPRESSO) z sukcesem przeprowadził swoje pierwsze obserwacje. Jest zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT w Obserwatorium Paranal w Chile.

Będzie szukał egzoplanet z niespotykaną dokładnością, poszukując maleńkich zmian w świetle ich gwiazd macierzystych. Po raz pierwszy instrument będzie w stanie połączyć światło od wszystkich czterech teleskopów VLT i uzyskać moc zbierającą odpowiadającą 16-metrowemu teleskopowi.

Ten spektrograf trzeciej generacji jest następcą niezwykle udanego instrumentu HARPS w Obserwatorium La Silla. Za pomocą HARPS-a udało się odkryć wiele planet wokół odległych gwiazd. Astronomowie mają nadzieję, że ESPRESSO będzie zdolny do wykrywania obecności planet typu ziemskiego w naszej galaktyce.
Główny specjalista projektu ESPRESSO, Francesco Pepe z Uniwersytetu Genewskiego w Szwajcarii wyjaśnia znaczenie instrumentu:

- Sukces ten jest efektem pracy wielu ludzi przez ponad 10 lat. ESPRESSO nie jest jedynie ewolucją wcześniejszych instrumentów, takich jak HARPS, ale będzie pełni rolę transformacyjną, ze swoją lepsza rozdzielczością i większa precyzją. W przeciwieństwie do wcześniejszych instrumentów, potrafi wykorzystać pełna moc zbierającą światło teleskopu VLT — może być używany w tym samym czasie ze wszystkimi czterema Teleskopami Głównymi, co wirtualnie odpowiada zwierciadłu o średnicy 16 metrów. ESPRESSO nie zostanie pobity przez co najmniej dekadę - a na razie niecierpliwie czekam na odkrycie naszej pierwszej planety skalistej!

Testowe obserwacje obejmowały gwiazdy ze znanymi systemami planetarnymi. Porównanie z danymi ze spektrografu HARPS pokazało, że ESPRESSO może uzyskać podobną jakość danych przy o wiele krótszym czasie ekspozycji. Jego podstawowym zadaniem jest rozszczepianie światła odległych gwiazd na odrębne barwy (uzyskanie widma), a następnie analiza polegająca na wykrywaniu przesunięć poszczególnych kolorów, co może świadczyć o istnieniu egzoplanet wokół gwiazd wykazujących fluktuacje widma.