Zbigniew Girzyński
2022-10-31
Gościem „Rozmowy dnia” był historyk i poseł prof. Zbigniew Girzyński, a porozmawialiśmy między innymi o energii jądrowej i budowie elektrowni jądrowych w Polsce, a także o perspektywach nowych układów międzynarodowych w Europie Wschodniej.
Michał Jędryka: Jest mowa o budowie w Polsce elektrowni jądrowych. Temat ten przerabiany jest od wielu lat. Patrząc wstecz, jak to się stało, że Polska jako największy kraj regionu w ZSRS nie miała żadnej elektrowni, gdy wokół jednak takie powstawały. Z czego to wynikało?
Zbigniew Girzyński: Na pewno nie było blokady z zewnątrz. Na brak elektrowni złożyły się na to dwa czynniki. Jeden z nich jest nieprawdopodobny, gdyż chodzi o dobrobyt. Mam tu na myśli dostęp do węgla. Dziś Polska boryka się z problemami, jeżeli chodzi o dostęp do węgla. Kiedyś jednak Polska była potentatem w wydobywaniu tego surowca.
Pamiętam to hasło „czarne złoto dla kraju i na eksport”.
Właśnie. Dlatego też, gdy w końcówce lat 60-tych zaczęto prowadzić, także w Polsce, dyskusje, czy budować elektrownie, to oszacowano wtedy, że koszt budowy takiej elektrowni i potem spadek ceny energii, którą ona wytworzy, zwróci się dopiero gdzieś w okolicach nawet 1990 roku. Podjęto zatem decyzję, żeby tej elektrowni atomowej nie budować. Inaczej postąpiły inne państwa bloku komunistycznego. Władze komunistyczne zdecydowały się na elektrownie atomową w Polsce dopiero na początku lat 80-tych. W 1985 roku wmurowano kamień węgielny pod słynny Żarnowiec. To było jednak zbyt późno, bo niewydolność finansowa państwa w końcówce rządów komunistycznych była ogromna.
Jak pan ocenia decyzję, która zapadła, czyli że Amerykanie mają budować elektrownie jądrową w Polsce?
Ważne, że decyzja w tym zakresie zapadła. Oby była ona konsekwentnie utrzymywana, bo to niezwykle istotna kwestia, by tego typu inwestycje, które mają charakter strategiczny, a są mocno rozwleczone w czasie, były konsekwentnie realizowane przez kolejne rządy. Decyzja dotycząca postawienia na inwestorów amerykańskich jest dobra, bo bez względu na to, jakie mamy w Polsce konotacje polityczne poszczególnych sił, to wszystkie strony mają raczej charakter proamerykański.
