1 listopada 2023
2023-10-31
W pierwszą środę listopada i przy okazji Dzień Wszystkich Świętych, w audycji „Radio z Historią” odkurzamy materiały związane z tą datą, z Zaduszkami, z tradycjami związanymi z 1 listopada. W dziejach kujawsko-pomorskiej rozgłośni wiele razy odwiedzaliśmy cmentarze z mikrofonem, towarzyszyliśmy policjantom pilnującym porządku w okolicy nekropoli, rozkładaliśmy wspomnienia na pięcioliniach... Przykładów jest wiele i wszystkie odnajdujemy w materiałach odnalezionych oczywiście w źródłach audialnych zebranych w Archiwum Dokumentów Fonicznych na portalu archiwum.radiopik.pl.
O tradycjach 1 listopada i znaczeniu Dnia Wszystkich Świętych mówił ks. Krzysztof Buchholz w „Rozmowie dnia” z 31 października 2007 roku. W jednym z kościołów w bydgoskim Fordonie znajdują się relikwie świętych i błogosławionych, o czym 27 października 2019 roku w audycji „Pierwszy Dzień Tygodnia” mówiła Ewa Dąbrowska. Barwne stoiska z kwiatami i zniczami to przy cmentarzach już widok codzienny, a 27 października 2004 roku o takim kiermaszu przed Dniem Wszystkich Świętych opowiedział Andrzej Krystek w relacji pt. „1 listopada - kwiaty i znicze”. 1 listopada warto odwiedzić stare i opuszczone cmentarze, którym 31 października 2013 roku reportaż w audycji „Bliżej życia” poświęciła Żaneta Walentyn. Czyściec - o podstawach Kościoła Katolickiego do nauczania o jego istnieniu, traktuje audycja „Pierwszy Dzień Tygodnia” Ewy Dąbrowskiej z 21 listopada 2021 roku. Tradycje i obrzędy związane z Dniem Wszystkich Świętych oraz Dniem Zadusznym przedstawiła Iwona Muszytowska-Rzeszotek w audycji „Porozmawiajmy o kulturze” z 31 października 2020 roku. Nad zabawą w „Halloween”, którą wielu krytykuje, a dla innych jest ona wyłącznie rozrywką, pochyla się Ewa Dąbrowska w audycji „Pierwszy Dzień Tygodnia” z 3 listopada 2011 roku. 29 października 2005 roku, o historii i antropologii obchodów dni 1 i 2 listopada, w audycji „Lektury nie tylko do matury” opowiedziała Małgorzata Maniszewska. O kwestujących na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu przedstawicielach kultury, sztuki i nauki, samorządowcach i politykach opowiedziała Katarzyna Prętkowska w materiale pt. „Kwesta w Toruniu” z 24 października 2019 roku. Charakter zadumy Dnia Wszystkich Świętych co roku zakłócają „hieny cmentarne”, o czym 26 października 2015 roku w materiale pt. „Cmentarze - kradzieże” opowiedziała Sława Skibińska-Dmitruk. O genezie Dnia Wszystkich Świętych i Zaduszek, o tajemnicy umierania i życia po śmierci, przenikaniu świata żywych i zmarłych usłyszeliśmy 31 listopada 2009 roku w audycji Ewy Dąbrowskiej z cyklu „Pierwszy Dzień Tygodnia”. 31 października 2007 roku Tadeusza Nalepę wspominał Zdzisław Pająk w felietonie pt. „Nalepa”. 2 listopada 2019 roku w audycji „Wsłuchaj się w region” na „Zaduszki jazzowe” do Torunia zapraszał Dariusz Gross. 30 października 2000 roku w audycji pt. „Zaduszki cygańskie” zwyczaje cygańskie i martyrologię narodu cygańskiego przybliżył Maciej Jastrzębski. 1 listopada 2019 roku prof. Aleksander Nalaskowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu poświęcił odcinek cyklu „Pora na profesora” pamięci o bliskich właśnie w Dniu Wszystkich Świętych.
Pierwszy wieczór listopada migocze płomykami na grobach, ale też wraca echem wspomnień obudzonych właśnie w dzień Wszystkich Świętych. W archiwach kujawsko-pomorskiej zapisanych jest wiele zaduszkowych śladów, do których warto wracać. Po które sięgać będziemy jeszcze? Przekonamy się w trakcie kolejnych spotkań w cyklu „Radio z Historią”, gdzie nie zabraknie godnych uwagi materiałów ze źródeł audialnych z Archiwum Dokumentów Fonicznych. Zapraszają: Ewa Dąbrowska i Marek Rzepa.
