Sławomir Mentzen [wideo]
2020-08-12
Gościem Rozmowy Dnia był toruński polityk Konfederacji Sławomir Mentzen, z którym rozmawialiśmy o sytuacji na Białorusi oraz o wybuchu na nowo po wyborach „wojny kulturowej”, prowadzonej przez aktywistów LGBT i o reakcjach służb państwowych na te wystąpienia.
Michał Jędryka: Trzy dni po wyborach na Białorusi i oficjalnym zwycięstwie Aleksandra Łukaszenki, trwają w tym kraju protesty. Pana zdaniem coś istotnego dzieje się u naszych wschodnich sąsiadów?
Zależy z jakiej perspektywy istotnego. Wydaje mi się, że z białoruskiej czy polskiej na pewno. Po raz pierwszy od już bardzo długich rządów Aleksandra Łukaszenki protesty stały się tak masowe i wyszły też poza Mińsk. Do tej pory to Mińsk był centrum opozycji, a teraz ludzie protestują też w mniejszych miejscowościach. Łukaszenka przegrał prawdopodobnie wybory w Mińsku, przez co skala fałszerstw była większa, niż do tej pory. Problem polega tylko na tym, że opozycja nie jest w żaden sposób zorganizowana, nie ma liderów, którzy chcieliby stanąć na czele tych protestów, ani jakiejś większej organizacji. Wystarczy porównać to, co się dzieje w Mińsku, do tego co kilka lat temu działo się na Ukrainie, w Kijowie, kiedy za pomocą Majdanu doszło do zmiany władzy. Widać już na pierwszy rzut oka, że te dwie sytuacje są zupełnie nieporównywalne i Łukaszence raczej nie grozi utrata władzy.
To jest perspektywa białoruska, czyli Łukaszenka utrzyma się pana zdaniem u władzy i zastosowany zostanie mechanizm stopniowego wygaszania tych protestów.
- Tak sądzę. Podjęte działania: odcięcie miast, wyłączenie Internetu oraz pacyfikowanie nawet małych grupek protestujących połączone z tym, że nie ma żadnych liderów, którzy chcieliby dać swoją twarz temu protestowi, nie daje żadnych szans opozycji białoruskiej.
A jaka jest perspektywa polska? Jak właściwie powinniśmy na to patrzeć? Polski rząd wystąpił do Unii Europejskiej o zwołanie szczytu w tej sprawie. Szczytu prawdopodobnie nie będzie, ale jak rzeczywiście powinniśmy podchodzić do tych wydarzeń z polskiej perspektywy, jakie są polskie interesy w tej sprawie?
To jest bardzo ważna sprawa i, niestety, też bardzo złożona. Oczywiście wszyscy współczujemy Białorusinom, cieszymy się że Polska nie jest w miejscu, w którym teraz jest Białoruś. U nas doszło do pewnej transformacji gospodarczej, czy też ustrojowej, a Białorusini zatrzymali się na przełomie lat 80. i 90. Mają ostatniego dyktatora w Europie i opóźnioną gospodarkę, i wszystko nie wygląda tak, jak powinno. Z jednej strony kibicujemy więc i współczujemy Białorusinom, a z drugiej strony zwrócić trzeba uwagę na to, że właściwie cały świat uważa Białoruś za wyłączną strefę wpływów Rosji i nikt za bardzo nie zamierza ingerować w sprawy białoruskie, co widać chociażby po reakcji polityków europejskich, którzy bardzo dystansują się od protestów na Białorusi.
Pomysł premiera Morawieckiego, żeby zwołać specjalne posiedzenie Rady też został odrzucony i teraz nie wiadomo, czy bardziej z tego powodu, że mamy wakacje, czy dlatego, że ludzi naprawdę Białoruś w ogóle nie interesuje. Białoruś nie ma żadnego wsparcia na Zachodzie i wydaje się to zrozumiałe z punktu widzenia interesów poszczególnych państw. Białoruś nie jest istotnym państwem, istotna jest Rosja i nikt nie zamierzam wchodzić w konflikt z Rosją, podejmując jakiekolwiek akcje na terytorium Białorusi (...).
