„Bohaterowie”, cz.3

2020-01-17
Irena Jagielska. Fot. ze zbiorów Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej

Irena Jagielska. Fot. ze zbiorów Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej

„Wszystko się skończy, wszystko przeminie,
I sen przeminie i cudne marzenie,
Lecz coś jest w duszy, co nigdy nie zginie,
I wciąż trwać będzie – a to jest wspomnienie”


– ten fragment wiersza do pamiętnika Ireny Jagielskiej wpisała Jej nauczycielka z Żeńskiego Gimnazjum Marii Eckmanowej w Toruniu. Musiał ów wiersz wywrzeć wielkie wrażenie na nastoletniej jeszcze Irenie, bo całym swoim życiem pracowała na dobre i piękne „wspomnienie”.

Kurierka, a kiedy trzeba było także szyfrantka, kobieta o wielu konspiracyjnych pseudonimach: „Ola”, „Grażyna”, „Wanda”, „Janka”, „Irena”, „Mira” i najbardziej znany „Ewa”. Posługiwała się też niemieckimi dokumentami wystawianymi na różne nazwiska. W podróżach kurierskich bardzo Jej pomagała doskonała znajomość języka niemieckiego. Biegła znajomość języka pomogła Jej także w znalezieniu pracy. A pracowała w sortowni listów na Dworcu Głównym, co było bardzo przydatne w Jej działalności konspiracyjnej. Wykradała np. listy kierowane do gestapo - często były to donosy. Później została przeniesiona do sekretariatu, gdzie pracowała jako maszynistka i sekretarka. Urząd, w którym pracowała, miał prawo wystawiania dokumentów, bez których nie wolno było podróżować. Jagielska zdobywała te dokumenty. Korzystała z nich podczas swoich podróży, ale używali ich także inni konspiratorzy. Irena Jagielska była obdarzona niesamowitą fantazją i brawurą, które to cechy pomagały Jej zdobywać broń w sytuacjach zgoła nieprzewidywalnych. Oto np. wykorzystując tłok przy wchodzeniu do autobusu, stawała za żołnierzem niemieckim, odcinała żyletką kaburę z bronią i szybko chowała się za autobus. Zdobyła w ten sposób 12 sztuk broni. Po wycofaniu się Niemców i opanowaniu kraju przez wojska sowieckie, Irena Jagielska działała w ramach struktur Delegatury Sił Zbrojnych oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. W marcu 1945 r została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Bita i torturowana znalazła jednak sposób, by uciec z więzienia. I znów przewoziła informacje, czasami ludzi - była kurierką.

Po aresztowaniu Józefa Chylińskiego - Szefa Sztabu Pomorskiego Okręgu AK - działała dalej w konspiracji. Uwięzienie kolejnego dowódcy Józefa Grussa - Szefa Pomorskiego Okręgu Wolność i Niezawisłość spowodowało, że postanowiła opuścić Polskę. W marcu 1946 r przekroczyła polsko–niemiecką granicę. Irena Jagielska została odznaczona Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej i trzykrotnie Medalem Wojska Polskiego.

Opowieść o życiu i działalności Ireny Jagielskiej powstała przy współpracy dr Ewy Gawrońskiej - dokumentalistki i autorki kwerend archiwalnych z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu. Nadzór naukowy: dr Katarzyna Minczykowska-Targowska. Opracowanie radiowe: Żaneta Walentyn.



W audycji „Ziarna losu” z 26 stycznia br. Żaneta Walentyn prezentuje reportaż pt. „Kobieta z fantazją”, w którym o Irenie Jagielskiej opowiadają: Elżbieta Skerska z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu oraz prof. dr hab. Bogdan Chrzanowski z Uniwersytetu Gdańskiego.
Polskie Radio PiK - 18 stycznia 2020 - Bohaterowie, cz.3
Polskie Radio PiK - 25 stycznia 2020 - „Kobieta z fantazją”, reportaż Żanety Walentyn

Zobacz także

Bohaterowie, cz.52

Bohaterowie, cz.52

Bohaterowie, cz.51

Bohaterowie, cz.51

Bohaterowie, cz.50

Bohaterowie, cz.50

Bohaterowie, cz.49

Bohaterowie, cz.49

Bohaterowie, cz. 48

Bohaterowie, cz. 48

Bohaterowie, cz.47

Bohaterowie, cz.47

Bohaterowie, cz.46

Bohaterowie, cz.46

Bohaterowie, cz.45

Bohaterowie, cz.45

Bohaterowie, cz.44

Bohaterowie, cz.44

Bohaterowie, cz.43

Bohaterowie, cz.43

Walczyli kiedy wielu straciło nadzieję. Na pierwszej linii ognia i w podziemiu. Przelewali krew. Ryzykowali. Ginęli. Wojna na zawsze zmieniła ich życie.

Przez cały rok razem z Fundację Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu prezentować będziemy Słuchaczom bohaterów walki o wolność w czasie II Wojny Światowej. Żołnierzy frontowych, konspiratorów, cichociemnych. Postaci związane z Pomorzem, ale działające w wielu miejscach okupowanej Europy. Dla wielu z nich wojna nie skończyła się w 1945 roku. Nowa władza niszczyła bohaterów.

Tajne operacje, ryzykowne szarże, tragiczne konflikty i decyzje. To wszystko w audycjach i reportażach na antenie Polskiego Radia PiK.

Zadanie „Bohaterowie” realizowane jest przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej oraz Polskie Radio PiK i finansowane w ramach umowy 796/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę”.
Pomysł i nadzór naukowy nad przedsięwzięciem:
  • dr Katarzyna Minczykowska.
dr Katarzyna Minczykowska, fot. Jacek Smarz

dr Katarzyna Minczykowska, fot. Jacek Smarz

Autorzy kwerend archiwalnych i tekstów biograficznych:
  • Maria Ciesielska,
  • dr Ewa Gawrońska
  • Natalia Łata,
  • Agnieszka Łuczywek-Warszewska,
  • Anna Mikulska,
  • dr Katarzyna Minczykowska,
  • Barbara Rojek,
  • Anna Rojewska,
  • Elżbieta Skerska.

„Bohaterowie” - do wysłuchania kolejnych odcinków zapraszają: Żaneta Walentyn, Adriana Andrzejewska-Kuras i Michał Słobodzian.
Żaneta Walentyn

Żaneta Walentyn

Michał Słobodzian

Michał Słobodzian

Adriana Andrzejewska-Kuras

Adriana Andrzejewska-Kuras

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę