Magiczna woda i oczekiwanie na wschód słońca. Jak zmieniały się tradycje wielkanocne?

2024-03-31, 11:09  Iwona Muszytowska-Rzeszotek/Tomasz Kaźmierski/Redakcja
Wiele tradycji Wielkanocnych przetrwało do dziś. Jednak nie brakuje obrzędów, które z perspektywy czasu są już zapomniane/fot: zdjęcie ilustracyjne, Pixabay

Wiele tradycji Wielkanocnych przetrwało do dziś. Jednak nie brakuje obrzędów, które z perspektywy czasu są już zapomniane/fot: zdjęcie ilustracyjne, Pixabay

Wielkanoc w Polsce to jedno z najważniejszych świąt w Polsce. Wiąże się z nim wiele specyficznych zwyczajów i tradycji. Wiele z nich przetrwało do dziś, jak np. święcenie pokarmów, ozdabianie jajek czy lany poniedziałek.

Jednak sporo obrzędów pozostaje już tylko wspomnieniem o dawnej tradycji. Jednym z takich zwyczajów było wypatrywanie wschodu słońca. Dlatego, dla ułatwienia sobie zadania przy chałupach na Kociewiu czy w Borach Tucholskich stawiano drabiny – wyjaśnia Oliwia Gemza z Muzeum Etnograficznego w Toruniu.

– Całe rodziny doglądały tego wschodu słońca i liczyły na to, że zobaczą, jak na przykład tarcza słońca drga, lub zobaczą np. skaczącego po słońcu baranka. Jeżeli ktoś zobaczył coś takiego, to wtedy mógł mieć pewność, że przez cały rok będzie szczęśliwy i zdrowy – podkreśla Gemza.

Jak dodaje, wierzono także w magiczną moc wody. Właśnie z nią związany był rytuał pozbywania się kołtuna z włosów, w którym, jak uznawano, gromadzi się choroba. Można to było zrobić tylko w czasie Wielkanocy.

– Właśnie podczas Wielkiej Nocy taki kołtun można było bezpiecznie uciąć i wrzucić do rwącej rzeki, która miała mieć magiczne właściwości. Miała ona uzdrawiać nie tylko taki kołtun, ale również ciało człowieka. Dlatego w niedzielę, w poranek wielkanocny szczególnie dziewczęta udawały się do strumieni, aby przemyć twarz, żeby przynajmniej przez następny rok były wiecznie młode i piękne – zaznacza Gemza.

Dawne tradycje związane z Wielkanocą prezentowane są na aranżacjach w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Także te, które przetrwały do dziś, jak przywołówki znane w Szymborzu oraz kwiatowe dywany z Kujaw sypane piaskiem.

– Jastra, czyli pierwsze święto wielkanocne. Zaczyna się rano Jutrznią, czyli procesją wokół kościoła i jest pierwsza msza. Dawniej, w tej chwili tego zwyczaju już się nie praktykuje, ale dawniej na wsiach w Borach chłopacy obchodzili wieś. Mieli patelnie, kotły, w każdym razie strasznie hałasowali. To na pamiątkę tego, jak odsuwany był kamień z grobu, kiedy Chrystus zmartwychwstał – opowiadała Maria Ollick, prezes Borowiackiego Towarzystwa Kultury w Tucholi.

O tradycjach kulinarnych i zwyczajach Borowiaków można przeczytać w książce Marii Ollick pod tytułem: „Maltych i grapa. Tradycja, specjały kuchni i ciekawostki z Borów Tucholskich.”

Oliwia Gemza wyjaśnia, dlaczego całe rodziny wpatrywały się we wschód słońca

Kolejnym obrzędem było obmywanie się w rzece, która według wierzeń miała magiczne moce

O zwyczajach panujących w Borach Tucholskich opowiadała Maria Ollick

Kultura

Ćwiczyli razem ledwie cztery miesiące. Wielki sukces akordeonistów z Inowrocławia

Ćwiczyli razem ledwie cztery miesiące. Wielki sukces akordeonistów z Inowrocławia!

2024-10-31, 20:52
Koncert Wolna Polska na Święto Niepodległości. Zespół Ziemia Bydgoska zaprasza

Koncert „Wolna Polska” na Święto Niepodległości. Zespół Ziemia Bydgoska zaprasza

2024-10-30, 20:45
Nietypowe instrumenty Pawła Romańczuka. Muzyczna wystawa w Galerii Miejskiej bwa

Nietypowe instrumenty Pawła Romańczuka. Muzyczna wystawa w Galerii Miejskiej bwa

2024-10-30, 19:15
To już ostatni moment, by zgłosić się na bydgoski konkurs im. Zbigniewa Wodeckiego

To już ostatni moment, by zgłosić się na bydgoski konkurs im. Zbigniewa Wodeckiego

2024-10-29, 21:00
Ostatni tom biografii Jimiego Hendrixa. Zdzisław Pająk żegna się nim z czytelnikami

Ostatni tom biografii Jimiego Hendrixa. Zdzisław Pająk żegna się nim z czytelnikami

2024-10-29, 19:25
Walczące jelenie podczas rykowiska. Wdecki Park Krajobrazowy nagradza zdjęcia

Walczące jelenie podczas rykowiska. Wdecki Park Krajobrazowy nagradza zdjęcia

2024-10-29, 14:48
Dziewczynka, którą wychowały lamy. Film Emma Odważna można oglądać w kinach [zwiastun]

Dziewczynka, którą wychowały lamy. Film „Emma Odważna” można oglądać w kinach [zwiastun]

2024-10-28, 09:18
Uczeń bydgoskiej szkoły muzycznej wygrał Konkurs Młodych Pianistów Arthur Rubinstein in memoriam

Uczeń bydgoskiej szkoły muzycznej wygrał Konkurs Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in memoriam”

2024-10-27, 23:23
Pieśń Chóralna rozniosła się nad Chełmnem. Zespoły rywalizowały o Kryształowe Serce

Pieśń Chóralna rozniosła się nad Chełmnem. Zespoły rywalizowały o Kryształowe Serce

2024-10-27, 09:12
Młodzi pianiści rywalizują w finałowych przesłuchaniach. Trwa III konkurs Arthur Rubinstein in memoriam

Młodzi pianiści rywalizują w finałowych przesłuchaniach. Trwa III konkurs „Arthur Rubinstein in memoriam”

2024-10-26, 17:06
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę