Prof. Wojciech Polak: - Konstytucja marcowa była dla Polski ryzykowna [rozmowa]

2021-03-17, 20:00  Michał Jędryka/Redakcja
Prof. Wojciech Polak/fot. Polskie Radio PiK/archiwum

Prof. Wojciech Polak/fot. Polskie Radio PiK/archiwum

Prof. Wojciech Polak, historyk UMK, przewodniczący kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, gość audycji Popołudnie z Nami, mówi o Konstytucji Marcowej, w setną rocznicę jej uchwalenia.

Michał Jędryka: Dzisiaj setna rocznica uchwalenia Konstytucji Marcowej, właśnie 17 marca 1921 roku przyjęto ten akt prawny. Jak najkrócej można by go scharakteryzować?

Prof. Wojciech Polak: Była to konstytucja, która wprowadzała w Polsce system parlamentarno - gabinetowy. Konstytucja niewątpliwie dość ryzykowna dla młodego państwa, w którym partie polityczne nie miały jeszcze wyrobionych nawyków dogadywania się między sobą, prowadzenia walki politycznej typowej dla systemu demokratycznego. Tego wszystkiego musieliśmy się uczyć. Ta konstytucja, która dawała przewagę parlamentowi, która wprowadzała rząd zależny od parlamentu w sposób bardzo ścisły, która także budowała pewne rozdrobnienie w parlamencie, no była konstytucją, jak już powiedziałem ryzykowną, stwarzająca problemy. Przewrót majowy były tego najlepszym dowodem.

Czy ta ocena, że była to konstytucja słaba, była oceną sprawiedliwą?

Z jednej strony musimy wiedzieć, że Polacy, którzy nagle znaleźli się w państwie niepodległym mieli idealistyczne wyobrażenie na temat tego, jak to państwo będzie funkcjonowało, jak to będzie działało. Panował entuzjazm. Z jednej strony, zafundowaliśmy sobie taką konstytucję, która może w warunkach normalnych, stabilnych, w długim okresie trwania byłaby konstytucją dobrze działającą, dobrze funkcjonującą, ale to nie był okres stabilizacji, to nie był okres normalności. To było po prostu wykuwanie państwowości Polskiej w warunkach bardzo trudnych.

Niedawno skończyła się wojna z bolszewikami, kraj był zniszczony, potem nastąpiła hiperinflacja, dalej różne zawirowania na arenie międzynarodowej, Locarno i tak dalej, więc trzeba było chyba jednak władzy silniejszej, mocniejszy. Lepszy byłby pewnie na te pierwsze lata niepodległości system z silną władzę prezydencką, ale na to nie chciała się zgodzić Narodowa Demokracja, która miała w parlamencie mnóstwo głosów. Narodowa Demokracja wychodziła z założenia, że jeżeli zafundujemy sobie system prezydencki, to kto zostanie prezydentem? No Józef Piłsudski, a oni tego bardzo nie chcieli, więc woleli takiego prezydenta, który byłby, jak to się dzisiaj mówi żartobliwie: strażnikiem żyrandola, którego władza byłaby dość dość teoretyczna, i prezydenta wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe, więc to był ten system dla ustabilizowanych demokracji nie dla takiego nowopowstałego państwa (...)

Więcej w materiale Michała Jędryki.

Gość Popołudnia z nami - prof. Wojciech Polak

Region

Kwesta na chełmińskim cmentarzu. 20 wolontariuszy zbiera pieniądze na odnowienie grobów [zdjęcia, AKTUALIZACJA]

Kwesta na chełmińskim cmentarzu. 20 wolontariuszy zbiera pieniądze na odnowienie grobów [zdjęcia, AKTUALIZACJA]

2024-10-26, 11:47
Mniej pieniędzy, etatów, a może i sprzętu Zmiany we włocławskiej straży pożarnej

Mniej pieniędzy, etatów, a może i sprzętu? Zmiany we włocławskiej straży pożarnej

2024-10-26, 09:40
Co roku muszą zdawać egzamin z ekonomii. Uniwersytety debatują o finansach

Co roku muszą zdawać egzamin z ekonomii. Uniwersytety debatują o finansach

2024-10-26, 08:00
Pomylił miasta i zapomniał, na którym parkingu zostawił auto. Senior w tarapatach

Pomylił miasta i zapomniał, na którym parkingu zostawił auto. Senior w tarapatach

2024-10-25, 18:30
Ciemnoskóry piłkarz napadł na dwie osoby we Włocławku. Na szczęście policja była blisko

Ciemnoskóry piłkarz napadł na dwie osoby we Włocławku. Na szczęście policja była blisko

2024-10-25, 18:00
Zbiórka na renowację grobowca państwa Jankowskich - taki będzie cel toruńskiej kwesty

Zbiórka na renowację grobowca państwa Jankowskich - taki będzie cel toruńskiej kwesty

2024-10-25, 17:30
W czasie ostatniej powodzi praca dronów była bezcenna, ale nie tylko tak się sprawdzają

W czasie ostatniej powodzi praca dronów była bezcenna, ale nie tylko tak się sprawdzają

2024-10-25, 16:40
Klasy trzy-, czteroosobowe. Gmina Kruszwica chce zlikwidować dwie podstawówki

Klasy trzy-, czteroosobowe. Gmina Kruszwica chce zlikwidować dwie podstawówki

2024-10-25, 15:30
Dwie z balansujących rzeźb zostaną w Bydgoszczy Ma też powstać nowa  kobieca

Dwie z balansujących rzeźb zostaną w Bydgoszczy! Ma też powstać nowa – kobieca

2024-10-25, 14:00
Dzieci chcą być bezpieczne przy szkołach Akcja Streets for kids w Bydgoszczy

Dzieci chcą być bezpieczne przy szkołach! Akcja „Streets for kids” w Bydgoszczy

2024-10-25, 12:51
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę