100. rocznica urodzin kreatora bydgoskiej kultury

Jego dziełem jest Bydgoszcz – stolica muzyki. Inauguracja Roku Andrzeja Szwalbego

2023-01-13, 14:00  Magdalena Gill/Magda Jasińska
Dyrektor Andrzej Szwalbe w pałacu w Ostromecku/fot. materiały Filharmonii

Dyrektor Andrzej Szwalbe w pałacu w Ostromecku/fot. materiały Filharmonii

Gdyby nie Andrzej Szwalbe, Bydgoszcz nie miałaby nie tylko Filharmonii, ale także Opery, Akademii Muzycznej czy Galerii Miejskiej bwa. W tym roku wielki dyrektor FP i honorowy obywatel Bydgoszczy skończyłby 100 lat!

W piątek (13 stycznia) bydgoska Filharmonia świętować będzie swoje 70-lecie, a także uroczyście rozpocznie obchody Roku Andrzeja Szwalbego. Z urodzenia warszawiak, przyjechał nad Brdę w 1946 roku. Filharmonię Pomorską zaczął prowadzić pięć lat później i był jej dyrektorem do 1991 roku, jednak sprawowanie tej funkcji było tylko małą cząstką jego szerokiej działalności. To działania Andrzeja Szwalbego sprawiły, że w Bydgoszczy powstała m.in. Filharmonia, Biuro Wystaw Artystycznych (dziś Galeria Miejska bwa), rozpoczęto budowę opery i powołano Akademią Muzyczną. – Gdy spaceruję ulicami, rozmyślam, co mógłbym dla mojego miasta zrobić – mówił w wywiadach.

Andrzeja Szwalbego dobrze pamięta Cezary Nelkowski, zastępca dyrektora Filharmonii Pomorskiej. – Przyszedłem do pracy w 1991 roku, gdy Andrzej Szwalbe nie był już urzędującym szefem FP, został wówczas dyrektorem honorowym. Ale oczywiście pojawiał się w Filharmonii, pracował, miałem okazję nieraz z nim rozmawiać – wspomina. – Była to niesamowita postać – wizjoner, kreator wielu działań w tym mieście, a przy tym człowiek niezwykle skromny. Przechodząc koło niego na ulicy, nikt by się nie spodziewał, że mija dyrektora Szwalbego. Szedł z pomiętą aktówką, w cienkiej kurtce, lekko przygarbiony, ale cały czas myślący, co by tu jeszcze zrobić, z jaką inicjatywą wystąpić, co załatwić. Myślał cały czas o przyszłości Bydgoszczy. Warszawiak z urodzenia i pierwszych lat młodości chciał zrobić Bydgoszcz miastem zdecydowanie większego wymiaru, niż była w okresie powojennym, kiedy duża część inteligencji stąd wyjechała. Chwała dla dyrektora Szwalbego, że potrafił na nowo przyciągnąć wielu znakomitych artystów. Tworząc orkiestrę myślał o zapleczu, dlatego budowano bloki – niedaleko gmachu powstał tzw. „filharmonik” i tam zamieszkali muzycy. Mądrze to wszystko było przemyślane i dawało nadzieję, że ci ludzie zwiążą się z nami na dłużej. Wówczas wielu wybitnych artystów z uczelni z Krakowa, Warszawy czy Gdańska przyjechało do Bydgoszczy i tutaj zostali, niektórzy do dziś.

Dziś kontynuatorem idei dyrektora Szwalbego jest obecny szef Filharmonii Pomorskiej – dyrektor Maciej Puto. – Sama myśl o tym mnie przytłacza, choć nie mam kompleksów. Czuję jednak absolutnie ciężar spoczywający na moich barkach, ciężar konieczności kontynuacji czy też rozwijania tego, co zapoczątkował Andrzej Szwalbe – mówi. – Trafił on w odpowiedni czas i wykorzystał to w sposób genialny. Wybudował Filharmonię, wyposażył ją, stworzył artystycznie bardzo silny ośrodek w Bydgoszczy. Kulturalna wielkość tego miasta to bezsprzecznie jego dzieło. Moją rolą jest rozwinięcie tego i utrzymanie poziomu i znaczenia kultury, która stąd emanuje na cały region.

Andrzej Szwalbe zmarł późnym wieczorem 11 listopada 2002 roku. Miał 79 lat. Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski, w uznaniu wyjątkowych zasług dla kultury polskiej nadał mu pośmiertnie Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.

BYDGOSZCZ W ROKU ANDRZEJA SZWALBEGO

Najważniejsze daty w życiu Honorowego Dyrektora Filharmonii
1923 – 30 czerwca w Warszawie urodził się Andrzej Szwalbe
1946 – Andrzej Szwalbe przeprowadza się na stałe z Warszawy do Bydgoszczy;
1946 – żeni się z Dobrosławą Ruszkowską (w kolejnych latach rodzą się trzy córki: Krystyna Maria, Wanda Maria i Hanna Maria)
1948 – kończy studia prawnicze na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu
1948-51 – jest wykładowcą na UMK w Toruniu
1951 – obejmuje funkcję dyrektora Filharmonii Pomorskiej
1953 – z jego inicjatywy Filharmonia zostaje upaństwowiona
1958 – inauguruje otwarcie gmachu Filharmonii Pomorskiej
1959 – zakłada Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
1961 – inicjuje serię wydawniczą „Z dziejów muzyki polskiej” na Pomorzu
1962 – zakłada orkiestrę Capella Bydgostiensis
1966 – inicjuje międzynarodowe Festiwale i Kongresy Muzykologiczne „Musica Antiqua Europae Orientalis”, a razem z nimi serię wydawniczą „Monumenta MAEO”
1969 – inicjuje budowę bydgoskiej opery
1970 – buduje Biuro Wystaw Artystycznych
1974 – doprowadza do powstania w Bydgoszczy filii łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej
1979 – powstaje samodzielna Wyższa Szkoła Muzyczna w Bydgoszczy, dziś Akademia Muzyczna
1980 - występuje z ideą przywrócenia blasku oraz funkcji kulturotwórczych pałacom w Ostromecku i Lubostroniu
1991 – dyrektor przechodzi na emeryturę, ale do końca życia pozostaje niezwykle aktywny w sprawach ważnych dla miasta i jego kultury
1993 – nadanie Andrzejowi Szwalbemu tytułu Honorowego Obywatela Bydgoszczy, a wcześniej – Honorowego Dyrektora Filharmonii
2002 – 11 listopada wieczorem Andrzej Szwalbe umiera; 18 listopada na cmentarzu Najświętszego Serca Pana Jezusa żegnają go bydgoszczanie
2003 - odsłonięcie tablicy pamięci na kamienicy przy ulicy Dworcowej 75, w której mieszkał Szwalbe
2007 – odsłonięcie pomnika Andrzeja Szwalbego z brązu, autorstwa Michała Kubiaka przed gmachem Filharmonii Pomorskiej
2007 - nadanie imienia Andrzeja Szwalbego Zespołowi Szkół nr 28 w Bydgoszczy
2022 – uchwalenie przez Radę Miasta Bydgoskiego Roku Andrzeja Szwalbego 2023 - w 100 lecie urodzin, z inicjatywy Filharmonii Pomorskiej

KONCERT NA 70-LECIE FILHARMONII POMORSKIEJ
I INAUGURACJĘ ROKU SZWALBEGO W BYDGOSZCZY

Odbędzie się w piątek (13 stycznia) o godz. 19:00 w Filharmonii. Wystąpią: Jakub Kuszlik – fortepian oraz Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej pod dyrekcją Mykoły Diadiury. W repertuarze znajdą się: Mała suita na orkiestrę symfoniczną Witolda Lutosławskiego, Koncert fortepianowy a-moll op. 17 Ignacego Jana Paderewskiego oraz IV Symfonia „Tansman Epizody” Henryka Mikołaja Góreckiego. Koncert zainauguruje „Fanfara” Oskara Hrankowskiego, laureata I nagrody Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego zorganizowanego przez FP. W sprzedaży są jeszcze ostatnie bilety na ten koncert.

Mecenasem Filharmonii jest Enea.

Relacja Magdy Jasińskiej (Popołudnie z nami)

Zobacz także

Setki imprez wokół Andrzeja Szwalbego. Bydgoszcz podsumowała rok obchodów [zdjęcia, wideo]

2024-01-15, 21:05

Powstał film o kolekcji malarstwa stworzonej przez Andrzeja Szwalbego. Premiera w MCK

2023-12-17, 13:59

Kompozytorzy, wirtuozi i „Zraniona nimfa”. Rozmowa o kolekcji rzeźb Filharmonii [zdjęcia]

2023-12-10, 15:02

Zanim Szwalbe zbudował filharmonię. O muzycznej historii Bydgoszczy w KPCK

2023-11-21, 14:37

Nowa bydgoska orkiestra i historyczne instrumenty. Jej patronem Andrzej Szwalbe

2023-11-05, 14:14

Rozwiązują zagadki z życia Andrzeja Szwalbego. Wyjątkowy escape room w Bydgoszczy

2023-10-26, 14:13

Rzeźbiarz Michał Kubiak: Dyrektor Szwalbe był szczęśliwy, że nie zrobiłem z niego bohatera

2023-10-24, 11:13

Promocja albumu z kolekcją rzeźb Filharmonii, zainicjowaną przez Andrzeja Szwalbego [zdjęcia]

2023-10-22, 12:16

Andrzej Szwalbe był jego dyrektorem. Maestro Antoni Wit ponownie w Bydgoszczy

2023-10-19, 10:38

„Colas Breugnon” na smyczki i harmonijkę ustną. Krzysztof Herdzin i utwory Bairda

2023-09-24, 10:39
Gdyby nie Andrzej Szwalbe,
Bydgoszcz nie miałaby
nie tylko Filharmonii,
ale także Opery,
Akademii Muzycznej
czy Galerii Miejskiej bwa.

W 2023 roku
wielki dyrektor
Filharmonii Pomorskiej
im. Ignacego Jana Paderewskiego
i honorowy obywatel Bydgoszczy
skończyłby 100 lat!

Andrzej Szwalbe. Fot. filharmonia.bydgoszcz.pl
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę