Prof. Wojciech Polak: - Konstytucja marcowa była dla Polski ryzykowna [rozmowa]

2021-03-17, 20:00  Michał Jędryka/Redakcja
Prof. Wojciech Polak/fot. Polskie Radio PiK/archiwum

Prof. Wojciech Polak/fot. Polskie Radio PiK/archiwum

Prof. Wojciech Polak, historyk UMK, przewodniczący kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, gość audycji Popołudnie z Nami, mówi o Konstytucji Marcowej, w setną rocznicę jej uchwalenia.

Michał Jędryka: Dzisiaj setna rocznica uchwalenia Konstytucji Marcowej, właśnie 17 marca 1921 roku przyjęto ten akt prawny. Jak najkrócej można by go scharakteryzować?

Prof. Wojciech Polak: Była to konstytucja, która wprowadzała w Polsce system parlamentarno - gabinetowy. Konstytucja niewątpliwie dość ryzykowna dla młodego państwa, w którym partie polityczne nie miały jeszcze wyrobionych nawyków dogadywania się między sobą, prowadzenia walki politycznej typowej dla systemu demokratycznego. Tego wszystkiego musieliśmy się uczyć. Ta konstytucja, która dawała przewagę parlamentowi, która wprowadzała rząd zależny od parlamentu w sposób bardzo ścisły, która także budowała pewne rozdrobnienie w parlamencie, no była konstytucją, jak już powiedziałem ryzykowną, stwarzająca problemy. Przewrót majowy były tego najlepszym dowodem.

Czy ta ocena, że była to konstytucja słaba, była oceną sprawiedliwą?

Z jednej strony musimy wiedzieć, że Polacy, którzy nagle znaleźli się w państwie niepodległym mieli idealistyczne wyobrażenie na temat tego, jak to państwo będzie funkcjonowało, jak to będzie działało. Panował entuzjazm. Z jednej strony, zafundowaliśmy sobie taką konstytucję, która może w warunkach normalnych, stabilnych, w długim okresie trwania byłaby konstytucją dobrze działającą, dobrze funkcjonującą, ale to nie był okres stabilizacji, to nie był okres normalności. To było po prostu wykuwanie państwowości Polskiej w warunkach bardzo trudnych.

Niedawno skończyła się wojna z bolszewikami, kraj był zniszczony, potem nastąpiła hiperinflacja, dalej różne zawirowania na arenie międzynarodowej, Locarno i tak dalej, więc trzeba było chyba jednak władzy silniejszej, mocniejszy. Lepszy byłby pewnie na te pierwsze lata niepodległości system z silną władzę prezydencką, ale na to nie chciała się zgodzić Narodowa Demokracja, która miała w parlamencie mnóstwo głosów. Narodowa Demokracja wychodziła z założenia, że jeżeli zafundujemy sobie system prezydencki, to kto zostanie prezydentem? No Józef Piłsudski, a oni tego bardzo nie chcieli, więc woleli takiego prezydenta, który byłby, jak to się dzisiaj mówi żartobliwie: strażnikiem żyrandola, którego władza byłaby dość dość teoretyczna, i prezydenta wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe, więc to był ten system dla ustabilizowanych demokracji nie dla takiego nowopowstałego państwa (...)

Więcej w materiale Michała Jędryki.

Gość Popołudnia z nami - prof. Wojciech Polak

Region

Kampania wyborcza w Inowrocławiu zawędrowała do sądu. Poszło o skwer Praw Kobiet

Kampania wyborcza w Inowrocławiu zawędrowała do sądu. Poszło o skwer Praw Kobiet

2024-03-28, 21:00
Kandydat na prezydenta rozlicza swojego rywala. Konferencje wyborcze w regionie

Kandydat na prezydenta rozlicza swojego rywala. Konferencje wyborcze w regionie

2024-03-28, 20:12
Kryształowy Detektor dla Iwony Muszytowskiej-Rzeszotek. Nagroda Rady Programowej PR PiK

Kryształowy Detektor dla Iwony Muszytowskiej-Rzeszotek. Nagroda Rady Programowej PR PiK

2024-03-28, 19:33
Ci, co spojrzeli w Jego oczy. Rekolekcje w Wielkim Tygodniu w Polskim Radiu PiK [części 1-4]

Ci, co spojrzeli w Jego oczy. Rekolekcje w Wielkim Tygodniu w Polskim Radiu PiK [części 1-4]

2024-03-28, 18:47
To był rekordowy bal Marszałek Całbecki: Osiągnęliśmy niesamowity efekt finansowy

To był rekordowy bal! Marszałek Całbecki: Osiągnęliśmy niesamowity efekt finansowy

2024-03-28, 18:17
Debata wyborcza z kandydatami na prezydenta Włocławka. Słuchaj w Polskim Radiu PiK

Debata wyborcza z kandydatami na prezydenta Włocławka. Słuchaj w Polskim Radiu PiK!

2024-03-28, 17:20
Konfesjonał otwarty przez całą noc. Spowiedź ostatniej szansy dla zabieganych

Konfesjonał otwarty przez całą noc. Spowiedź ostatniej szansy dla zabieganych

2024-03-28, 15:11
Polacy dali się złapać na obietnice - uważają politycy PiS z Bydgoszczy. Chodzi o podwyżki

Polacy dali się złapać na obietnice - uważają politycy PiS z Bydgoszczy. Chodzi o podwyżki

2024-03-28, 14:20
Są ważni, potrzebni i oczekiwani Podopieczni PCK zasiedli do wielkanocnego stołu [zdjęcia]

Są ważni, potrzebni i oczekiwani! Podopieczni PCK zasiedli do wielkanocnego stołu [zdjęcia]

2024-03-28, 13:19
Jedyna taka msza w roku. Odnowienie przyrzeczeń kapłańskich w bydgoskiej katedrze

Jedyna taka msza w roku. Odnowienie przyrzeczeń kapłańskich w bydgoskiej katedrze

2024-03-28, 12:28
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę