Zmarł Roman Bratny

2017-11-06, 16:44  Polska Agencja Prasowa
Na zdjęciu archiwalnym z 1976 roku Roman Bratny. Fot. PAP/Zbigniew Matuszewski

Na zdjęciu archiwalnym z 1976 roku Roman Bratny. Fot. PAP/Zbigniew Matuszewski

W wieku 96 lat zmarł Roman Bratny, pisarz, autor takich powieści jak "Kolumbowie. Rocznik 20" „Szczęśliwi torturowani”, „Śniegi płyną”, „Brulion”, „Na bezdomne psy”. O śmierci pisarza poinformowała w poniedziałek PAP jego córka Julia Bratny.

Roman Bratny, a właściwie Roman Mularczyk, urodził się 5 sierpnia 1921 roku w Krakowie. Podczas okupacji wraz z matką i młodszym bratem, Andrzejem, późniejszym scenarzystą filmowym, mieszkali w podwarszawskim Konstancinie. Ojciec pisarza brał udział w kampanii wrześniowej, był dowódcą 2. Pułku Strzelców Konnych, w okresie okupacji pełnił funkcję szefa podokręgu kieleckiego AK. Przyszły pisarz także działał w warszawskiej konspiracji. "Bratny" - nazwisko, pod którym Roman Mularczyk stał się pisarzem - to właśnie jego pseudonim konspiracyjny.

W 1942 r. Bratny ukończył kurs podchorążych Armii Krajowej, a rok później był jednym ze współzałożycieli podziemnego pisma "Dźwigary", związanego z prawicową organizacją podziemną "Pług i miecz". W 1944 roku opublikował swój debiutancki tomik wierszy pt. "Pogarda". W czasie okupacji był w grupie żoliborskich przyjaciół, stanowiących trzon Kedywu Kolegium A. Brał udział w wielu akcjach. W Powstaniu Warszawskim walczył na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Był kilkakrotnie ranny, po kapitulacji Warszawy trafił do oflagu. Do tego momentu droga życiowa Bratnego nie różniła się od przeżyć całego jego pokolenia, które po latach opisał w powieści "Kolumbowie. Rocznik 20".

Jednak po wyzwoleniu Bratny zachował się inaczej niż większość jego kolegów z konspiracji - zaangażował się po stronie nowej, komunistycznej władzy. W 1949 roku wstąpił do PZPR; uważał, że po wojennej tragedii nie ma innej drogi niż budowa nowej, lepszej rzeczywistości. "Nie ma Boga. Rodzą się, umierają społeczne i polityczne wiary. Wolno człowiekowi wierzyć każdej i każdą zdradzać" - pisał Bratny o swojej wolcie światopoglądowej w wydanym w 1978 roku "Pamiętniku moich książek".

W latach 1946-1947 Bratny był redaktorem "Pokolenia", "Nowej Kultury" i "Kultury". W 1949 ukończył Akademię Nauk Politycznych w Warszawie. Pracował w redakcjach m. in. "Nurt", "Odrodzenie", opublikował kilka tomików wierszy i wyborów nowel.

Swoją najsłynniejsza powieść - "Kolumbowie. Rocznik 20" wydał w 1957 roku, na fali popaździernikowej odwilży. Trzytomowa książka przedstawiała doświadczenie rówieśników autora - ludzi, którzy wchodzili w dorosłe życie w czasie okupacji, konspirowali, walczyli w Powstaniu Warszawskim. Środowisko dawnych AK-owców przyjęło ją z mieszanymi uczuciami. Powieść Bratnego pokazywała ich jako bohaterów, prawdziwych patriotów, była jednym z pierwszych opublikowanych w PRL-u tekstów, w który próbował oddać sprawiedliwość pokoleniu Gajcego i Baczyńskiego, autor nie krył jednak krańcowo krytycznej oceny decyzji o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego. Powieść zekranizowana w 1970 roku, przyniosła jednak Bratnemu sławę i uznanie.

W połowie lat 70., kiedy ludzie kultury coraz powszechniej angażowali się po stronie opozycji, Bratny nie krył krytycznego stosunku wobec takich postaw. W roku 1977 w "Kulturze" w felietonie "My teraz" Bratny zaatakował środowiska kulturalne, które podejmują "próby doraźnych interwencji w życie bieżące". Solidarnościowy zryw lat 80. postrzegał i opisywał jako owczy pęd niewykształconej tłuszczy. Pisarz-narrator "Anioła w butach z ostrogami", alter ego autora, "patrzył na wszystko z poczuciem upokorzenia, dokuczała bolesna świadomość nieobecności, ale przyjęcie warunków obecności w nieprzytomnym stadzie było dla niego niemożliwe".

Inne ważne powieści Bratnego to min. "Szczęśliwi torturowani", "Śniegi płyną", "Brulion", "Na bezdomne psy", "Nagi maj", "Rok w trumnie". Ta ostatnia książka, wydana w 1983 roku i uderzająca w etos Solidarności, wzbudziła wiele kontrowersji. Ostatnia książka Bratnego to "Anioł w butach z ostrogami" z 1995 roku – autobiograficzna opowieść, pokazująca losy rodziny na tle zmieniającego się i coraz bardziej nieprzewidywalnego i groźnego świata.

Pod koniec życia Bratny wycofał się z aktywności publicznej, osiadł na Mazurach. "Kilka dni przed śmiercią, spokojnie żegnając się z bliskimi mówił: tak naprawdę umarłem w 1944 roku, mając 20 lat. Reszta to dodatek, bonus i premia, którą dostałem. Większość moich przyjaciół tego nie dostała, choć zasługiwali bardziej niż ja. Wystarczy, bo to naprawdę wobec nich nie w porządku" - powiedziała PAP Julia Bratny.

Pisarz zmarł w niedzielę w wieku 96 lat.(PAP)

Kultura

30 monitorów na 30. urodziny. Bydgoski klub stawia na multimedialne świętowanie

30 monitorów na 30. urodziny. Bydgoski klub stawia na multimedialne świętowanie

2024-03-01, 17:35
Poezja była dla niego świętością. Kazimierz Hoffman bohaterem programu w KPCK

Poezja była dla niego świętością. Kazimierz Hoffman bohaterem programu w KPCK

2024-03-01, 15:58
Czy to jest miłość, czy to polowanie Kuguar. Musical na toruńskiej scenie [wideo, zdjęcia]

Czy to jest miłość, czy to… polowanie? „Kuguar. Musical” na toruńskiej scenie [wideo, zdjęcia]

2024-02-29, 15:38
Miecz z Włocławka został pacjentem. Zabytek trafił pod tomograf komputerowy

Miecz z Włocławka został pacjentem. Zabytek trafił pod tomograf komputerowy

2024-02-29, 09:15
Festiwal Szklarnia: pokazy filmów, warsztaty i dyskusje. Toruński WOAK zaprasza

Festiwal Szklarnia: pokazy filmów, warsztaty i dyskusje. Toruński WOAK zaprasza

2024-02-29, 07:51
Naszyjniki, bransolety, ozdobne szpile. Skarby z powiatu chełmińskiego trafią do Biskupina [zdjęcia]

Naszyjniki, bransolety, ozdobne szpile. Skarby z powiatu chełmińskiego trafią do Biskupina [zdjęcia]

2024-02-28, 18:57
Drugiej takiej kolekcji gobelinów nie ma w Polsce. Filharmonia chwali się nią w albumie [zdjęcia]

Drugiej takiej kolekcji gobelinów nie ma w Polsce. Filharmonia chwali się nią w albumie [zdjęcia]

2024-02-28, 13:00
Lotne grafiki Edwarda Salińskiego. Pół wieku fascynacji surrealizmem [wystawa]

„Lotne” grafiki Edwarda Salińskiego. Pół wieku fascynacji surrealizmem [wystawa]

2024-02-28, 10:08
Muzycy legendarnego Breakoutu na 80. urodziny Tadeusza Nalepy. Dwa koncerty w regionie

Muzycy legendarnego Breakoutu na 80. urodziny Tadeusza Nalepy. Dwa koncerty w regionie

2024-02-26, 11:40
Już jest nowy dokument Marcina Kundery. W rolach głównych Wowa i Roma z Ukrainy [wideo]

Już jest nowy dokument Marcina Kundery. W rolach głównych Wowa i Roma z Ukrainy [wideo]

2024-02-25, 21:20
Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności

Zamieszczone na stronach internetowych www.radiopik.pl materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Serwisów Informacyjnych PAP, będących bazą danych, których producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Polskie Radio Regionalną Rozgłośnię w Bydgoszczy „Polskie Radio Pomorza i Kujaw” S.A. na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek wykorzystywanie przedmiotowych materiałów przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione. PAP S.A. zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt. b) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jest zabronione.

Rozumiem i wchodzę na stronę