Solaris i Pirx – to oficjalne nazwy gwiazdy i jej planety odkrytej przez zespół prof. Andrzeja Niedzielskiego z UMK w Toruniu. Jest to wynik ogólnopolskiego plebiscytu pod egidą świętującej swoje 100-lecie Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU). Patronem medialnym akcji było m.in. RADIO PLANET I KOMET. Swoją decyzję IAU ogłosiła 17 grudnia. Nazwa Solaris nawiązuje do tytułu powieści Stanisława Lema, najsłynniejszego polskiego pisarza science-fiction.
W powieści wydanej w 1961 roku Solaris to planeta pokryta przez olbrzymi ocean. Jednak w konkursie IAU100 NameExoWorlds nazwę tę nadano gwieździe. Z kolei Pirx jest postacią z twórczości Lema, znaną np. ze zbioru opowiadań „Opowieści o pilocie Pirxie”.
Autorem propozycji Solaris/Pirx jest Eryk Nowik z miejscowości Siemiatycze. W odwrotnej kolejności propozycję nadesłał także Piotr Kancerek z miejscowości Włoszczowa.
- Nadawanie nazw rzeczom, zjawiskom czy osobom konstytuują świat wokół nas i naszą w nim obecność. Dlatego jest bardzo ważne, że nazwy związane z polską kulturą i literaturą zadomowią się w kosmosie - komentuje prof. dr hab. Marek Sarna, prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego (PTA), które prowadziło polski konkurs IAU100 NameExoWorlds.
System przyznany Polsce do nazwania nosił do tej pory oznaczenie BD+14 4559. Takie miano miała gwiazda, z kolei planetę oznaczano BD+14 4559 b. O istnieniu planety dowiedzieliśmy się w 2009 roku dzięki odkryciu dokonanemu przez zespół polskich astronomów w składzie: prof. Andrzej Niedzielski, dr Grzegorz Nowak, dr Monika Adamów, prof. Aleksander Wolszczan.
Według najnowszych analiz, planeta ma masę 1,04 masy Jowisza i promień 1,23 promienia Jowisza. Swoją gwiazdę okrąża co 269 dni ziemskich. Do całego układu mamy 161 lat świetlnych, a na niebie widoczny jest on w gwiazdozbiorze Pegaza. Gwiazdę można dostrzec z Polski przez większą część roku (z wyjątkiem wiosny) już przy pomocy lornetki lub niewielkiego teleskopu.
- Cieszy nas bardzo duże zainteresowanie polskiego społeczeństwa konkursem na nazwy planet. Liczba głosów z Polski w fazie publicznego głosowania była największa spośród wszystkich krajów - mówi dr Krzysztof Czart, przewodniczący krajowego komitetu konkursowego.
W etapie zgłaszania propozycji nazw mieszkańcy Polski nadesłali 2866 propozycji par nazw, co jest jednym z czołowych wyników na świecie. Z kolei w etapie publicznego głosowania napłynęły 88162 głosy, czyli najwięcej spośród wszystkich krajów (następna była Hiszpania z dwuipółkrotnie mniejszą liczbą głosów). Polskie głosy stanowią ponad 21% całkowitej liczby głosów drugiego etapu na świecie.
Nazwy wyłonione w konkursie mają status oficjalnych i będą używane równolegle z oznaczeniami naukowymi obiektów.
Więcej na ten temat mówiliśmy w RADIU PLANET I KOMET z 23 grudnia 2019 roku.
