Pierwsze pozasłoneczne planety wykryte przez ALMĘ

Należąca do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) sieć radioteleskopów ALMA odkryła trzy młode planety na orbicie wokół "niemowlęcej" gwiazdy HD 163296. Są to pierwsze planety odkryte przez anteny pracujące na Pustyni Atacama w Chile.

Dzięki nowatorskiej technice obserwacji, astronomowie zidentyfikowali trzy zaburzenia w gazowym dysku wokół młodej gwiazdy. Jest to najsilniejszy - jak dotąd - dowód na to, że krążą tam nowo utworzone planety. Odkrycie potwierdziły dwa niezależne od siebie zespoły uczonych.

Badacze przeanalizowali obserwacje młodej gwiazdy HD 163296 znajdującej się około 330 lat świetlnych od Ziemi, widocznej w gwiazdozbiorze Strzelca. Gwiazda ta ma około dwukrotnie większą masę od Słońca, ale jej wiek to tylko cztery miliony lat – zaledwie jedna tysięczna wieku nasze gwiazdy dziennej.

- Obserwowaliśmy lokalny ruch gazu w małych skalach w dysku protoplanetarnym gwiazdy. To całkowicie nowe podejście może ujawnić jedne z najmłodszych planet z naszej Galaktyce, a wszystko to dzięki obrazom z ALMA w dużej rozdzielczości - powiedział Richard Teague, astronom z University of Michigan, główny autor drugiej publikacji. W obu przypadkach badacze zidentyfikowali obszary, w których przepływ gazu nie zgadzał się z otoczeniem – trochę jak wiry wokół kamienia leżącego w rzece. Dzięki dokładnej analizie ruchu gazowej materii astronomowie mogli wydedukować wpływ na nią ze strony ciał planetarnych o masie Jowisza.

Ponieważ tranzytująca planeta blokuje proporcjonalnie większą część światła od gwiazdy o stosunkowo niewielkich rozmiarach, ExTrA skupi się na śledzeniu pobliskich małych, jasnych gwiazd znanych jako czerwone karły typu M, które występują powszechnie w Drodze Mlecznej. Takim przykładem jest Proxima Centauri, najbliższa Słońcu gwiazda, wokół której znaleziono już planetę o masie Ziemi.

Zespół, którym kierował Teague, zidentyfikował dwie planety położone około 12 miliardów i 21 miliardów kilometrów od macierzystej gwiazdy. Z kolei druga grupa, która kierował Christphe Pinte, zidentyfikowała planetę około 39 miliardów kilometrów od centrum swego układu. Są to odległości wielokrotnie przekraczające dystans dzielący Ziemię od Plutona.